Jak powiedzieć dziecku o śmierci psa?
Śmierć ukochanego czworonoga zawsze jest druzgocąca. Odchodzenie psa wywołuje wiele łez i smutku. Najgorsza staje się bezradność w chwili, w której człowiek nie jest już w stanie pomóc kochanemu psu. I niestety tę świadomość trzeba zaakceptować. Pytanie jednak, jak powiedzieć o śmierci psa swojemu dziecku i czy można jakoś je na nią przygotować?
Spis treści
Czy można przygotować dziecko na śmierć pupila?
Na śmierć nigdy nie da się w pełni przygotować. Odchodzenie zawsze nas zaskakuje. Czasami trudno przewidzieć emocje, jakie będą towarzyszyć w ostatnich chwilach zwierzęcia. Innym razem sama żałoba może stać się tak przygnębiająca, że człowiekowi trudno będzie wrócić do swoich obowiązków. A jednak są takie kwestie, które można przewidzieć wcześniej.
To, w jaki sposób dziecko będzie przygotowane na śmierć psa zależy od jego wieku i wynikających z niego możliwości poznawczych malucha. Równie istotne jest to, w jaki sposób dorośli rozmawiają o śmierci, czy tłumaczą ją, czy zabierają dziecko na cmentarz lub opowiadają mu o nieżyjących już członkach rodziny. Im częściej takie tematy czy sytuacje się pojawiają, tym łatwiej maluchowi zrozumieć przemijanie i to, że w pewnym momencie pies również umrze.
Co dziecko czuje, gdy pies odchodzi?
W przypadku śmierci zwierzęcia emocje u dziecka mogą być bardzo różnorodne. Niektóre maluchy czują gniew czy żal z powodu odejścia czworonoga. Inne stają się smutne, wręcz przygnębione. Czasami zastanawiają się, dlaczego pies zmarł i czy w jakiś sposób zawiniły. Bardzo ważne jest, aby w takich chwilach rodzice byli uważni na potrzeby emocjonalne dziecka i rozmawiali z nim.
Czuła obecność i szczera dyskusja na temat śmierci i tego, co może się dziać z duszą psa po jego odejściu mogą bardzo pomóc maluchowi i wesprzeć go w oswajaniu się z tak trudną zmianą. Trzeba jednak zaakceptować też i takie chwile, w których dziecko będzie wolało samodzielnie uporać się z bólem i będzie wybierało samotność. Taka forma żałoby również jest w porządku.
Czy szczerość jest zawsze dobrym rozwiązaniem?
Szczerość w komunikacji z dzieckiem jest podstawą budowania zaufania. I nie ma znaczenia, czy dziecko ma 4 czy 15 lat. Istotne jest jednak to, aby informacje dotyczące zdarzenia dostosować do możliwości poznawczych malucha. W końcu zupełnie inaczej będzie wyglądała rozmowa z dorastającym nastolatkiem, świadomym starości czy choroby psa, a inaczej z kilkulatkiem, który dopiero poznaje świat. Trzeba jednak pamiętać o tym, że należy szczerze odpowiadać na pytania dziecka i nie zbywać ich kłamstwami.
Jakich słów używać w rozmowie z dzieckiem?
W rozmowie z dzieckiem należy używać takich słów, które ono zrozumie. Nie wykorzystuj sformułowań „Pies zasnął…” czy „Pies odszedł…”, bo kilkuletnie dziecko może sądzić, że taka sytuacja jest tylko chwilowa i będzie chciało zaczekać, aż zwierzak powróci do domu. Jeśli Twoja pociecha już wcześniej słyszała co nieco na temat śmierci czy była zabierana na cmentarz, to powiedzenie „Pies zmarł” będzie właściwe.
Pamiętaj również, aby nie umniejszać roli zwierzęcia w życiu dziecka. Absolutnie nie posługuj się sformułowaniami „To było tylko zwierzę/pies…”. Uczucia, które czuje maluch mogą być bardzo dotkliwe i ma on do nich pełne prawo. Daj mu czas na przeżycie żałoby i nie bój się pokazać, że i Ty cierpisz z powodu śmierci ukochanego pupila.
Jak pomóc dziecku pożegnać się z czworonogiem?
Wiele psów odchodzi po walce z chorobą. Właściciele już wcześniej wiedzą, że powoli nadchodzi ten dzień, który będzie ostatnim wspólnym dniem z kochanym pupilem. Gdy wiesz, że i w Twoim domu za niedługo się to wydarzy porozmawiaj z dzieckiem i wytłumacz, że pies choruje oraz jakie niesie to konsekwencje. Zachęć malucha do tego, aby posiedział przy czworonogu, pogłaskał go lub powiedział słowa, które chciałby mu przekazać.
Jednocześnie nie zmuszaj do tego dziecka. Możliwe, że widmo śmierci psa będzie zbyt przytłaczające. Jeśli maluch nie chce się żegnać, to nie wymagaj tego od niego i sam zatroszcz się o to, by być przy umierającym psie.
Jak ułatwić dziecku żałobę?
Żałoba nigdy nie jest łatwa. Świadomość końca przytłacza. Niektórzy potrzebują tygodni na to, aby móc uporać się z pierwszym bólem i powrócić do swoich obowiązków. Inni potrafią tak funkcjonować, że nawet tego samego dnia idą jeszcze do pracy. Każdy jest inny – zarówno dorośli, jak i dzieci.
Na pewno nie powinieneś zostawiać swojego dziecka samego z jego bólem. Rozmawiaj, wspominaj z nim wspólne chwile spędzone z psem, oglądajcie zdjęcia czy filmy i mówcie o swoich uczuciach. Jeśli dziecko pozwoli sobie na swoje emocje, to szybciej się z nimi oswoi oraz zaakceptuje nową rzeczywistość.
Nie próbuj również na siłę kupować nowego psa. Na to przyjdzie czas. Być może po tygodniu, a być może po pół roku. Żałoba jest ważnym etapem. Pamiętaj, że ona się kiedyś zakończy. Nie staraj się jednak umniejszać uczuć dziecka. Ono ma prawo je czuć. Im szybciej skonfrontuje się z bólem, tym szybciej się z nim upora.
Często zadawane pytania
Gotowość dziecka do rozmowy o śmierci zależy od jego indywidualnego rozwoju emocjonalnego i poznawczego. Zazwyczaj dzieci powyżej 5 roku życia zaczynają rozumieć koncepcję śmierci, ale ważne jest dostosowanie języka i szczegółów do wieku dziecka.
Używaj prostych i jasnych sformułowań, takich jak “Pies zmarł i nie wróci”. Unikaj metafor, które mogą być mylące, takich jak “zasnął na zawsze”, które mogą wywołać nieporozumienia u młodszych dzieci.
To zależy od wieku i dojrzałości dziecka oraz od okoliczności śmierci zwierzęcia. Niektóre dzieci mogą chcieć pożegnać się z psem, co może pomóc w procesie żałoby, ale ważne jest, aby przygotować dziecko na to, co zobaczy i odpowiedzieć na jego pytania.
Porozmawiaj otwarcie z dzieckiem o jego uczuciach, pozwól mu wyrazić smutek i gniew. Wspólne wspominanie psa, rysowanie jego obrazów lub pisanie historii o nim mogą również pomóc dziecku w procesie żałoby.
Nie spiesząc się z decyzją o adopcji nowego zwierzęcia, daj rodzinie czas na żałobę. Każda osoba i dziecko różni się w sposobie radzenia sobie ze stratą, więc ważne jest, aby poświęcić odpowiedni czas na żałobę i dopiero potem rozważyć adopcję nowego psa.
Rozmawiaj z dzieckiem o cyklach życia w naturze, używając przykładów z otoczenia, jak kwiaty kwitnące i więdnące. To może pomóc dziecku zrozumieć, że śmierć jest normalną i naturalną częścią życia wszystkich istot.